Mleko – nie taki diabeł straszny, jak go malują

Na początku kilka słów o znaczeniu biologicznym mleka. Mleko zawiera niezbędne elementy do prawidłowego rozwoju początkowego młodych ssaków w pierwszych okresach ich życia.

W skład chemiczny mleka krowiego wchodzi: kazeina, która jest najważniejszym elementem składowym mleka, albuminy, immunoglobuliny, laktoza, tłuszcz mleczny oraz substancje mineralne i witaminy.

W tabeli zostało przedstawione porównanie mleka krowiego oraz kobiecego.

W ostatnim czasie mleko krowie jest bardzo demonizowane. Słyszy się, że odwapnia kości, zaśluzowuje albo, że powoduje raka. Opinia na temat mleka nie może być zero-jedynkowa ponieważ nic takie nie jest. Opieram swoje wypracowanie tylko na kwestii zdrowotnej, pomijając wszelkie doniesienia na temat tego jak mleko jest pozyskiwane oraz idee weganizmu.

Niechęć do mleka krowiego może narodzić się już w dzieciństwie, ponieważ dzieci które dotyka alergia na białka mleka krowiego aż aż 2-7,5%. Z alergii wieku dziecięcego wyrasta się w okresie dojrzewania. Większość osób nie wraca do spożywania mleka w przeświadczeniu, że szkodzi.

1. Ludman S, Shah N, Fox AT. Managing cows’ milk allergy in children.BMJ. 2013;347(sep16 1):f5424–f5424.
2. Pereira PC. Milk nutritional composition and its role in human health.Nutrition. 2014;30(6):619–627.

Nietolerancja laktozy, która na świecie dotyka aż 80% dorosłych ludzi, wynika ze względu na  zanik enzymu jakim jest laktaza. Mówimy tutaj o całej populacji Świata, w Europie jednak nastąpiła mutacja pozwalająca dorosłym ludziom trawić laktozę. Pojawiła się ona ok. 9 tys. lat temu na terenie obecnych Węgier. Mimo wszystko osoby z nietolerancją mogą sobie pozwolić na ok. 1 szklanki mleka dziennie bez niepotrzebnego dyskomfortu. Wszystko zależy od ilości laktozy w produkcie mlecznym.

3. Rozenberg S, Body JJ, Bruyère O, i in. Effects of Dairy Products Consumption on Health: Benefits and Beliefs—A Commentary from the Belgian Bone Club and the European Society for Clinical and Economic Aspects of Osteoporosis, Osteoarthritis and Musculoskeletal Diseases. Calcif Tissue Int. 2016;98(1):1–17.

Aktualnie żadna poważna instytucja prowadząca badania i prewencje nowotworową nie umieściła mleka na liście produktów rakotwórczych. Dane wielu badań okazują się sprzeczne dlatego też nie można wykluczyć prawdopodobieństwa.

4.Zhao Y, Martin BR, Weaver CM. Calcium bioavailability of calcium carbonate fortified soymilk is equivalent to cow’s milk in young women.J Nutr. 2005;135(10):2379–2382.

5.Thorning TK, Raben A, Tholstrup T, Soedamah-Muthu SS, Givens I, Astrup A. Milk and dairy products: good or bad for human health? An assessment of the totality of scientific evidence.Food Nutr Res. 2016;60(1):32527.

Kwestia zaśluzowania górnych dróg oddechowych przez mleko została zgłębiona w badaniu w zaślepieniu, które wykazały, że osoby które faktycznie w to wierzą, doznają zwiększonego wydzielania śluzu. Poza tym efektem odczucie „lepkości” może wiązać się z uczuciem mieszania śliny z mlekiem w jamie ustnej. (Zaślepienie polega na nieprzekazywaniu co najmniej jednej stronie informacji dotyczących przypisania uczestników do określonych ramion badania, czyli innymi słowy informacji o otrzymywanym przez nich leczeniu. Zaślepienie jest istotnym aspektem każdego badania klinicznego zapobiegającym świadomej lub nieświadomej stronniczości w trakcie jego projektowania i prowadzenia.)

6. Thiara G, Goldman RD. Milk consumption and mucus production in children with asthma. Can Fam physician Médecin Fam Can. 2012;58(2):165–166.
7. Wüthrich B, Schmid A, Walther B, Sieber R. Milk Consumption Does Not Lead to Mucus Production or Occurrence of Asthma. J Am Coll Nutr. 2005;24(sup6):547S–555S.

Nie ma potrzeby namawiania ludzi do picia mleka, jak i również nie ma jednoznacznego, naukowego uzasadnienia dlaczego ludzie mleka pić nie powinni. Prawdopodobnym skutkiem zaprzestania jego spożywania może być to, że zostanie ono zastąpione cukrem, tłuszczem lub innymi niepożądanymi dodatkami w żywność.  Edukacja żywieniowa w Polsce idzie w dobrym kierunku, ale wciąż jest na niskim poziomie. Nie ma pewności, że ludzie czytają składy produktów będąc na „szybkich zakupach po pracy”. Wiele roślinnych alternatyw dla mleka nie zachwyca składem. Jednak jest na rynku również wiele produktów, które są wzbogacone węglanem wapnia i można wprowadzić je do diety w zamian za mleko krowie.

Zuzanna Jania